TROMBOFILI

Trombofili Nedir?

Trombofili, kanda pıhtılaşma eğiliminin arttığı, dolayısı ile venöz tromboemboli (VTE) riskinin yüksek olduğu durumları tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Venöz tromboemboli, (VTE) günümüzde önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir.

Tromboembolinin etyolojisinde birçok faktör rol oynar. Patogenezinde Wirchov tarafından tanımlanan kan akımında durgunluk (kan akımında staz), damar duvarının incinmesi (vasküler endotel hasarı) ve kanın pıhtılaşma eğiliminin artması (hiperkoagülabilite) hala geçerli kurallardır.

Tromboz için en sık görülen kalıtsal risk faktörleri olan faktör V Leiden ve protrombin G20210A gen mutasyonu venöz tromboemboli açısından yüksek risk taşırlar. Bu trombofili nedenleri, tekrarlayan venöz tromboemboli ataklarını artırmaktadır.

Geriye kalan olguların çoğunda trombofili nedeni;

-protein C,

-protein S ve

-antitrombin-III eksikliğidir.

Kalıtsal trombofiliden şüphe edilmesi gereken klinik tablolar;

- İdiyopatik tromboz

-Genç yaşta geçirilen tromboz

- Tekrarlayan trombotik olaylar ve

-Nadir olarak etkilenen damarlarda tromboembolik olayların ortaya çıkması şeklinde sıralanabilir.

Kalıtsal Trombofili

Trombotik olayların ailesel olabileceği yüzyılın başında dikkati çektiği halde, pıhtılaşma sistemi konusundaki bilgilerin netleşmesi ile ancak 1960’ların sonunda kalıtsal trombofililer aydınlatılmaya başlanmıştır.

Kalıtsal Trombofili Nedenleri

-Faktör V Leiden ve Aktive Protein C (APC) Rezistansı

-Protrombin G20210A Mutasyonu

-MTHFR gen Mutasyonları

-Hiperhomosisteinemi

-Protein C yetersizliği

-Protein S yetersizliği

-Antitrombin III yetersizliği

Epidemiyolojisi

Venöz tromboembolizmin (VTE) yıllık ortalama insidansı 23-269/100.000 arasındadır. Buna karşılık, klinik olarak sessiz olan ya da tanı konulamadan kaybedilen olgular dikkate alındığında yıllık insidansın bundan daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir.

Risk Faktörleri

Damar içi pıhtılaşmaya yol açan faktörler;

-“Damar endotel hasarı,

-Hiperkoagulabilite ve

-Staz” olarak 1856 yılında Virchow tarafından tanımlanmıştır.

VTE olgularının %75’inde, bu üç faktörden birine yol açan edinsel ve/veya kalıtsal faktörler saptanır . Herhangi bir risk faktörünün saptanmadığı idiyopatik olgularda gizli kanser ve trombofili olasılığı daha yüksektir.

Prevalans

Kalıtsal trombofili faktörlerlerinin toplumdaki prevalansı bölgesel farklar göstermektedir. Ülkemizde herediter trombofili ile ilgili yapılmış olan çalışmalarda en sık rastlanan herediter faktörün faktör V Leiden mutasyonu olduğu ve taşıyıcılığının sağlıklı toplumda %2-12, VTE’li grupta ise %5-35 arasında değiştiği gösterilmiştir.

Ayrıca faktör VIII yüksekliği ve protein C eksikliğinin de VTE’de anlamlı olduğu bulunmuştur. Hiperhomosisteinemi ise sağlıklı toplumda da yüksek olması nedeniyle ülkemizde anlamlı risk faktörü olarak saptanmamıştır.

KAYNAKÇA

http://www.jinekolojivegebelik.com

Cripe L.D., Moore K.D., Kane W.H. (1992) Structure of the Gene for Human Coagulation Factor V. Biochemistry 31, 3777-3785.

Poort SR, Rosendaal FR, Reitsma PH, Bertina RM. A common genetic variation in the 3'-untranslated region of the prothrombin gene is associated with elevated plasma prothrombin levels and an increase in venous thrombosis. Blood. 1996 Nov 15;88(10):3698-703.

Emre Tepeli ve ark. Eskişehir İlinde İdiyopatik Tekrarlayan Gebelik Kayıpları İle Metilentetrahidrofolat Reduktaz (MTHFR) C677T Ve A1298C Polimorfizmleri Arasındaki İlişki Osmangazi Tıp Dergisi 2007; 29(1):1-11

Williamson D, Brown K, Luddington R, Baglin C, Baglin T. Factor V Cambridge: a new mutation (Arg306-->Thr) associated with resistance to activated protein C. Blood. 1998 Feb 15;91(4):1140-4.

Chan WP, et al. A novel mutation of Arg306 of factor V gene in Hong Kong Chinese. Blood. 1998 Feb 15;91(4):1135-9

www.thd.org.tr

Tonetti C., Burtscher A., Bories D., Tulliez M., Zittoun J. Methylenetetrahydrofolate Reductase Deficiency in Four Siblings: A Clinical, Biochemical, and Molecular Study of the Family. Am J Med Genet (2000), 91(5), 363-367.Rady P.L., Tyring S. K., Hundnall S. D., et al. Methylenefetrahydrofolate Reductase (MTHFR): The Incidenee of Mutations C677T and A1298C in the Ashkenazi Jewish Population. Am J Med Genet (1999), 86(4), 380-384.

Ulutin T. (2000) Hemostaz, Koagulasyon Proteinleri veya Faktörleri,

Fibrinolizis, Tromboz, In: Ulutin T., Cengiz M., Yüksel A. (Eds) Tıbbi

Biyolojik Bilimler Bölümü, Tıbbi Biyoloji Ders Notları, Nobel Tıp Kitabevi.

PULMONER TROMBOEMBOLİZM TANI VE TEDAVİ UZLAŞI RAPORU – 2015

KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU – Türk Hematoloji Derneği